Het melkgebit lijkt misschien tijdelijk, maar het legt de basis voor een gezond volwassen gebit.
De eerste tandjes van een kind zorgen voor een belangrijke stap in hun ontwikkeling. Ze helpen niet alleen bij het kauwen en spreken, maar houden ook de juiste ruimte vrij voor de blijvende tanden die later doorkomen. Toch krijgen deze melktanden vaak minder aandacht dan ze verdienen.
In deze blog ontdekt u hoe het melkgebit zich ontwikkelt, hoe u het goed verzorgt en wanneer een eerste bezoek aan de tandarts verstandig is. Want een gezonde glimlach begint al bij het allereerste tandje.
Wat is een melkgebit?
Het melkgebit bestaat uit twintig kleine tanden en kiezen. Deze eerste tanden komen nog voor het tweede levensjaar volledig door en vormen de basis voor een gezond blijvend gebit. Lees meer over de tanden van een mens in onze blog: https://denturgent.be/hoeveel-tanden-heeft-een-mens/
De melktanden zien er wat anders uit dan volwassen tanden, maar vervullen een belangrijke rol. Ze helpen bij het kauwen, spreken en houden de juiste ruimte vrij in de kaak voor de tanden die later zullen doorkomen.
Melktanden hebben een dunner laagje glazuur en zijn daardoor gevoeliger voor gaatjes. Regelmatige verzorging is dus essentieel, ook al worden deze tandjes op termijn vervangen.
Wanneer komen de eerste melktanden door?
De eerste tandjes verschijnen meestal tussen de zesde en negende maand. Meestal zijn het de twee onderste snijtanden die als eerste doorbreken, gevolgd door de bovenste. Daarna komen de kiezen en de hoektanden.
Het volledige melkgebit is doorgaans compleet tegen de leeftijd van tweeënhalf tot drie jaar. De exacte timing kan echter sterk verschillen per kind. Sommige baby’s krijgen hun eerste tand al op vier maanden, anderen pas rond hun eerste verjaardag.
Een lichte zwelling van het tandvlees, kwijlen of wat pijn zijn normaal in deze fase. Het doorbreken van tandjes kan ongemakkelijk zijn, maar hoort bij de natuurlijke ontwikkeling van het gebit.
Functie en belang van het melkgebit
Melktanden zijn veel meer dan tijdelijke kauwtanden. Ze spelen een belangrijke rol bij het leren praten en eten, en begeleiden de groei van de kaken.
Daarnaast houden ze de plaats vrij voor de blijvende tanden. Als een melktand te vroeg verloren gaat, kunnen blijvende tanden scheef doorbreken of te weinig ruimte hebben.
Een goed verzorgd melkgebit draagt dus rechtstreeks bij aan een gezonde glimlach op latere leeftijd. Regelmatig poetsen, een gebalanceerd dieet en tijdige tandartsbezoeken vormen de sleutel tot sterke tanden.
Pijn en ongemak bij doorkomende tandjes
Wanneer de eerste tandjes doorkomen, kan dat best wat ongemak veroorzaken bij uw kind. Het tandvlees kan rood of gezwollen zijn en het kind kan vaker huilen of slechter slapen. Soms merkt u ook dat het meer kwijlt of alles in de mond stopt om op te bijten.
Het helpt om het tandvlees zachtjes te masseren met een schone vinger of een nat washandje. Een gekoelde bijtring kan eveneens verlichting bieden, zolang die niet bevroren is. Ook koude voeding zoals yoghurt of appelmoes helpt het tandvlees te kalmeren.
Een lichte temperatuurstijging is normaal bij doorkomende tandjes, maar hoge koorts, braken of lusteloosheid zijn dat niet. Raadpleeg in dat geval altijd uw tandarts of huisarts om andere oorzaken uit te sluiten.
Het melkgebit goed verzorgen
Een gezond melkgebit vraagt om dagelijkse aandacht, vanaf het moment dat het eerste tandje zichtbaar wordt. Vroeg beginnen met poetsen en regelmatige controle bij de tandarts leggen de basis voor een sterk blijvend gebit.
Tandenpoetsen bij jonge kinderen
Poets de tanden van uw kind zodra het eerste tandje doorbreekt. Tot het tweede levensjaar volstaat één keer per dag poetsen, bij voorkeur voor het slapengaan. Vanaf twee jaar is tweemaal per dag poetsen aangeraden.
Gebruik een tandenborstel met een kleine kop en zachte haren. Voor baby’s kan een vingertandenborstel of gaasje handig zijn. Ouders helpen best nog tot ongeveer twaalf jaar, omdat jonge kinderen de juiste poetstechniek vaak nog niet onder de knie hebben.
Maak van tandenpoetsen een vast en aangenaam moment. Een liedje, zandloper of kindvriendelijke timer kan het poetsen leuker maken en tegelijk de duur verlengen tot de aanbevolen twee minuten.
Fluoride en tandpasta
Fluoride versterkt het glazuur van melktanden en helpt gaatjes voorkomen. Gebruik vanaf het eerste tandje een tandpasta met fluoride, afgestemd op de leeftijd van uw kind.
Tot twee jaar volstaat een hoeveelheid tandpasta ter grootte van een rijstkorrel. Daarna kunt u overschakelen naar een hoeveelheid ter grootte van een erwt. Laat kinderen de tandpasta niet inslikken en leer hen spugen zodra dat lukt.
Na het poetsen hoeft u niet te spoelen met water. Zo blijft de fluoride langer in contact met de tanden en kan het optimaal zijn werk doen.
Gezonde voeding en gewoontes
Voeding speelt een grote rol in de gezondheid van het melkgebit. Suikerrijke snacks en dranken tasten het tandglazuur aan en vergroten de kans op gaatjes.
Beperk het aantal eet- en drinkmomenten tot vijf à zeven per dag en geef tussendoor vooral water. Zuivel, groenten en fruit dragen bij aan een sterk gebit. Vermijd suikerhoudende dranken zoals fruitsap of frisdrank, zeker na het tandenpoetsen.
Probeer ook flesvoeding ‘s nachts te vermijden zodra de eerste tandjes zichtbaar zijn. De suikers in melk en andere dranken kunnen ‘s nachts het glazuur aantasten, wat vroegtijdig tandbederf in de hand werkt.
Veelvoorkomende problemen bij melktanden
Hoewel het melkgebit tijdelijk is, kunnen problemen zoals gaatjes, ontstekingen of scheefstand het gebit aantasten van een kind. Vroege herkenning en behandeling zijn daarom belangrijk om verdere schade te voorkomen.
Gaatjes en tandbederf
Melktanden zijn gevoeliger voor tandbederf omdat het glazuur dunner is dan bij volwassen tanden. Gaatjes kunnen snel ontstaan door suikerrijke voeding, frequente snacks of onvoldoende poetsen.
De eerste signalen van tandbederf zijn witte of bruine vlekjes op het tandoppervlak. Wanneer er niet tijdig wordt ingegrepen, kunnen deze uitgroeien tot gaatjes die pijn veroorzaken of zelfs een tandvleesontsteking veroorzaken.
Zelfs al vallen melktanden later uit, ze moeten in goede staat blijven tot de blijvende tanden klaar zijn om door te breken. Een slecht melkgebit of slechte verzorging kan het blijvend gebit beïnvloeden en tot verkeerde tandstand leiden.
Regelmatig tandenpoetsen met fluoridehoudende tandpasta en vaste controle bij de tandarts zijn de beste manier om tandbederf te voorkomen. De tandarts kan beginnende gaatjes vroegtijdig opsporen en behandelen om pijn en schade te beperken.
Scheve of losse melktanden
Losse tanden zijn een normaal onderdeel van de ontwikkeling. De wortel van een melktand lost langzaam op om plaats te maken voor de blijvende tand. Het is niet nodig om deze tanden er zelf uit te trekken, ze vallen vanzelf uit wanneer de tijd rijp is.
Soms komen melktanden scheef te staan door duimzuigen of langdurig speengebruik. Wanneer de blijvende tanden beginnen door te breken, corrigeert dit zich vaak vanzelf.
Blijven tanden scheef of lijkt er te weinig ruimte in de kaak, dan is een controle bij de tandarts aangewezen. Zo kan vroegtijdig ingegrepen worden om latere orthodontische problemen te voorkomen.
Het eerste tandartsbezoek
Het eerste bezoek aan de tandarts wordt aangeraden zodra het eerste tandje is doorgekomen, maar zeker voor de eerste verjaardag. Zo kan de tandarts het melkgebit opvolgen, ouders adviseren over poetsen en voeding, en beginnende problemen snel aanpakken.
Vroege tandartsbezoeken maken een groot verschil in hoe kinderen later naar tandzorg kijken. Een ontspannen kennismaking zonder pijn of angst helpt kinderen vertrouwen opbouwen. Door het kind regelmatig mee te nemen op controle, wordt de tandartsstoel iets bekends en geruststellends.
Van melkgebit naar blijvend gebit
Tussen het zesde en twaalfde levensjaar wisselt het melkgebit geleidelijk naar het blijvend gebit. Meestal beginnen de onderste snijtanden en de eerste blijvende kiezen achteraan.
Tijdens deze overgangsfase zijn kinderen extra gevoelig voor gaatjes, omdat de nieuwe tanden nog niet volledig zijn uitgehard. Extra aandacht voor poetsen en fluoridegebruik is dan ook belangrijk.
Het melkgebit verdwijnt uiteindelijk, maar de verzorgingsgewoonten die in deze periode worden opgebouwd, blijven levenslang bepalend. Een gezonde mondhygiëne op jonge leeftijd is de beste investering in een blijvende, sterke glimlach.
Veelgestelde vragen over het melkgebit
Hoeveel tanden zitten er in een melkgebit?
Een volledig melkgebit telt 20 tanden en kiezen.
Daaronder zitten acht kiezen die mee helpen kauwen zodra vaste voeding op het menu komt.
Op welke leeftijd is het melkgebit compleet?
Meestal is het melkgebit compleet tussen twee en drie jaar.
De timing verschilt per kind en dat is normaal.
Wat is het verschil tussen een melkgebit en een volwassen gebit?
Het melkgebit heeft 20 melktanden met een dunner glazuur.
Een volwassen gebit of volledig blijvend gebit bestaat uit 32 tanden, inclusief de verstandskiezen.
Kan een volwassene nog melktanden hebben?
Dat kan uitzonderlijk als er geen blijvende opvolger aanwezig is.
Zolang de tand gezond is en stabiel staat, volstaat regelmatige controle bij de tandarts.
Wanneer starten kinderen met tanden wisselen?
Kinderen wisselen meestal rond het zesde levensjaar.
De blijvende kiezen komen vaak eerst door achteraan, terwijl het kind wisselt vanzelf aan de voorkant.
Hoe hou je het melkgebit gezond?
Kies voor goede mondhygiëne: twee keer per dag poetsen met zachte haren en een beetje fluoride.
Beperk zoete drankjes en snackmomenten. Bij vragen kan een mondhygiënist extra tips geven.
