Een volwassen mens heeft doorgaans 32 tanden, al kan dat aantal variëren door groei, erfelijkheid of tandheelkundige ingrepen.
Sommige mensen hebben minder tanden, bijvoorbeeld door het ontbreken van verstandskiezen, terwijl anderen extra tanden hebben.
Welke tanden hebben we, waarom hebben we ze en moet je je zorgen maken als er eentje ontbreekt? In deze blog lees je alles over het aantal tanden bij zowel kinderen als volwassenen, de verschillende soorten en hun functie.
In deze blog
Hoeveel tanden heeft een volwassen gebit?
Een volledig volwassen gebit bestaat uit 32 tanden en kiezen. Dit omvat 8 snijtanden, 4 hoektanden, 8 premolaren (voorkiezen) en 12 molaren (waaronder de 4 verstandskiezen). Toch loopt niet iedereen rond met een compleet gebit.
Sommige mensen missen hun verstandskiezen, anderen laten ze trekken wegens ruimtegebrek of pijnklachten. Dat betekent dat veel volwassenen in de praktijk met 28 tanden door het leven gaan.
Hoeveel tanden heeft een melkgebit?
Voordat het definitieve gebit verschijnt, hebben kinderen een melkgebit met 20 tanden. Dit bestaat uit 8 snijtanden, 4 hoektanden en 8 kiezen.
Opvallend is dat premolaren ontbreken in het melkgebit. Pas bij het wisselen worden deze vervangen door volwassen tanden. De eerste melktandjes breken vaak door rond de leeftijd van zes maanden en tegen de tijd dat een kind drie jaar is, is het melkgebit meestal compleet.
Daarna begint het grote wisselen: rond zes jaar zitten de eerste melktanden los en maken deze geleidelijk plaats voor volwassen tanden. Over het algemeen is tegen het twaalfde of dertiende levensjaar het melkgebit volledig gewisseld, waarna het definitieve gebit gevormd is, verstandskiezen niet meegerekend.
Verschillende soorten tanden en hun functie
Niet alle tanden in je mond hebben dezelfde taak. Elke soort heeft een unieke vorm en functie, afgestemd op het verwerken van voedsel. Samen vormen ze een efficiënt systeem waarmee je moeiteloos eet, spreekt en je glimlach in vorm houdt. Maar hoe werken deze tanden precies?
Snijtanden
De snijtanden bevinden zich helemaal vooraan in de mond: vier boven en vier onder. Ze zijn plat en scherp, perfect om voedsel mee af te bijten. Denk aan wanneer je een appel eet, het zijn de snijtanden die als eerste hun werk doen. Omdat ze zo’n prominente plek in de mond hebben, spelen ze ook een grote rol in je glimlach en spraak. Kleine afwijkingen in hun stand kunnen direct merkbaar zijn in de uitspraak van bepaalde klanken.
Hoektanden
Direct naast de snijtanden zitten de hoektanden. Dit zijn puntige tanden. Twee boven en twee onder, in totaal vier. Ze zijn steviger dan snijtanden en ontworpen om voedsel vast te grijpen en af te scheuren. Dat was vroeger handig voor onze voorouders, die nog ruwer en taaier voedsel aten. Tegenwoordig blijft die functie grotendeels behouden, al zul je je hoektanden waarschijnlijk niet bewust inzetten om een stuk vlees te verscheuren. Wel helpen ze bij het goed geleiden van je beet, zodat de andere tanden niet overbelast raken.
Premolaren
Verder naar achteren in de mond zitten de premolaren, ook wel voorkiezen genoemd. Acht in totaal—vier boven en vier onder. Deze tanden hebben een mix van scherpe randen en vlakke kauwvlakken, waardoor ze zowel kunnen snijden als malen. Premolaren zijn de overgang tussen de scherpe snijtanden en de bredere molaren, waardoor ze een sleutelrol spelen in het vermalen van voedsel.
Molaren
Molaren, ook wel kiezen genoemd, zijn de krachtpatsers van het gebit. Twaalf in totaal, zes boven en zes onder, inclusief de verstandskiezen. Hun brede, platte oppervlak is perfect voor het malen en fijnkauwen van voedsel. Doordat ze diep in de mond zitten, krijgen ze het zwaarste werk te verduren. Slechte poetsgewoonten of een suikerrijk dieet leiden dan ook vaak tot gaatjes in deze tanden.
Verstandskiezen / Wijsheidstanden
De verstandskiezen, wijsheidstanden in Vlaanderen of de achterste molaren, zijn een apart verhaal. Vier in totaal, twee boven en twee onder, als ze volledig doorkomen.
Vroeger waren ze nuttig toen mensen nog een ander dieet hadden en hun kiezen sneller versleten. Tegenwoordig hebben veel mensen te weinig ruimte in hun kaak, waardoor wijsheidstanden vaak problemen veroorzaken en moeten getrokken worden.
Vaak voorkomende problemen bij wijsheidstanden
Verstandskiezen staan bekend als de zorgenkinderen van het gebit.
Waar andere tanden mooi op hun plek doorkomen, hebben verstandskiezen vaak te weinig ruimte, waardoor ze scheef groeien, slechts gedeeltelijk doorbreken of zelfs volledig onder het tandvlees blijven zitten. Dit kan pijn, ontstekingen en in sommige gevallen schade aan de naastgelegen tanden veroorzaken.
Een veelvoorkomend probleem is pericoronitis, een ontsteking die ontstaat wanneer een verstandskies slechts gedeeltelijk doorbreekt en bacteriën zich ophopen onder het tandvleesflapje.
Dit kan leiden tot zwelling, pijn en zelfs moeite met openen van de mond. Daarnaast kunnen verstandskiezen druk uitoefenen op andere kiezen, wat kan leiden tot scheve tanden of tandbederf door moeilijk te reinigen plekken.
Niet iedereen krijgt last van zijn verstandskiezen. Sommige mensen hebben genoeg ruimte in de kaak en merken nauwelijks iets van deze late nieuwkomers. Anderen krijgen te maken met hardnekkige pijn en tandartsbezoeken om ze preventief te laten verwijderen. Of een verstandskies moet blijven of niet, hangt af van hoe hij doorkomt en of hij problemen veroorzaakt.
Wanneer wisselen kinderen hun tanden?
Het wisselen van tanden begint rond de leeftijd van zes jaar en duurt meestal tot het twaalfde of dertiende levensjaar. Dit proces verloopt in fasen: eerst verdwijnen de snijtanden, daarna de hoektanden en als laatste de melkkiezen. In de tussentijd groeien de blijvende tanden door, waardoor het gebit geleidelijk verandert van een kinderlijk melkgebit naar een volwassen gebit met sterkere, bredere tanden.
De eerste tanden die wisselen zijn meestal de onderste snijtanden. Dit gaat vaak zonder problemen, maar soms kunnen de nieuwe tanden al doorkomen voordat de melktanden uitvallen, wat een ‘dubbele rij’ veroorzaakt. Dit probleem verdwijnt vaak vanzelf, maar soms is een tandartsbezoek nodig.
De kiezen wisselen pas later en vaak ongemerkt. Ze worden van onderaf opgelost door de opkomende blijvende tanden en vallen uiteindelijk uit. Tegelijkertijd groeien er achterin de mond extra kiezen door: de eerste en tweede blijvende molaren. Dit zijn de eerste echte “volwassen tanden” die niet vervangen worden en een leven lang mee moeten gaan.
Tandverlies en afwijkingen
Niet iedereen houdt zijn gebit intact. Ongelukken, tandbederf, erfelijke factoren en zelfs ziektes kunnen ervoor zorgen dat tanden verloren gaan of afwijken van de norm.
Sommige mensen worden geboren zonder bepaalde tanden (hypodontie), terwijl anderen juist extra tanden ontwikkelen (hyperdontie). In beide gevallen kan dit gevolgen hebben voor de beet, mondgezondheid en zelfs uitstraling.
Wat als je een tand verliest?
Een plotselinge ontbrekende tand roept meteen vragen op. Kan hij nog teruggeplaatst worden? Moet er een kunsttand komen? Wat gebeurt er als je niets doet?
Als een tand door een ongeluk uit de mond is geslagen, is snel handelen noodzakelijk. Binnen 30 minuten terugplaatsen vergroot de kans dat de tand weer vastgroeit. Bewaar hem in melk of speeksel en ga direct naar een tandarts.
Bij een verloren tand door tandbederf of andere medische redenen zijn er meerdere oplossingen: een brug, een implantaat of een gedeeltelijke prothese. Niets doen kan leiden tot verschuiving van de resterende tanden, wat kauwproblemen en scheefstand veroorzaakt.
Sommige mensen kiezen ervoor om een ontbrekende tand niet te vervangen. Dit is afhankelijk van de plek en of het esthetisch of functioneel hinderlijk is.
Mensen met meer of minder tanden dan normaal
Niet elk menselijk lichaam heeft het standaard aantal tanden in zijn gebit. Sommige mensen worden geboren met te weinig tanden (hypodontie), anderen met extra tanden (hyperdontie).
Bij hypodontie ontbreken er één of meerdere tanden van nature. Dit komt vooral voor bij snijtanden en premolaren. Soms sluiten de tanden zich vanzelf, maar in andere gevallen zijn orthodontische behandelingen of implantaten nodig.
Hyperdontie is het tegenovergestelde: meer tanden dan gebruikelijk. Dit kan variëren van een extra tand tot meerdere overtollige tanden die het gebit scheef duwen of belemmeren. Vaak moeten deze tanden chirurgisch verwijderd worden.
Zowel te veel als te weinig tanden kunnen functionele en cosmetische gevolgen hebben. Gelukkig biedt de moderne tandheelkunde allerlei oplossingen om een evenwichtig en gezond gebit te behouden.
Hoeveel tanden heeft een mens? - Veelgestelde vragen
Is 28 tanden hebben normaal?
Ja, dit is zeer normaal. Het menselijk gebit bestaat inclusief verstandskiezen uit 32 permanente tanden. Veel volwassenen hebben maar 28 tanden omdat de vier verstandskiezen niet altijd doorkomen of worden verwijderd door de tandarts. Dit heeft meestal geen invloed op de goede mondgezondheid, omdat de vier verstandskiezen vaak geen functie meer hebben in het moderne dieet. Tanden en kiezen werken zonder deze extra kiezen nog steeds optimaal voor kauwen en spreken.
Hoeveel tanden heeft een mens zonder verstandskiezen?
Zonder vier verstandskiezen heeft een mens 28 tanden, bestaande uit acht snijtanden, vier hoektanden, acht premolaren en acht molaren. Dit is de meest voorkomende situatie, omdat veel mensen hun derde molaren niet ontwikkelen of ze laten verwijderen door een tandarts. Zelfs zonder deze laatste tanden blijft het volledig gebit functioneel en goed in balans voor kauwen en spraak.
Hoeveel kaken heeft een mens?
Een mens heeft twee kaken: de bovenkaak en onderkaak. Deze structuren vormen de basis van het menselijk gebit en bevatten zowel de tijdelijke tanden (melkgebit) als het blijvende gebit. De kaken zijn bedekt met tandvlees en bevatten de kaakbotten waarin de set tanden verankerd zit. Samen zorgen ze ervoor dat je kunt kauwen, spreken en een goed functionerend gebit behoudt. Een gezonde kaak en goede mondhygiëne zijn de basis voor het behoud van menselijke tanden.
Kan een tandarts helpen bij pijn in het zachte weefsel van de mond?
Ja, een bezoek aan de tandarts is verstandig als je last hebt van pijn of irritatie in het zachte weefsel van de mond, zoals het tandvlees, wangslijmvlies of de tong. Ontstekingen, wondjes of irritaties door scherpe menselijke tanden of slecht passende vullingen kunnen zorgen voor ongemak. Een tandarts kan beoordelen of de klachten worden veroorzaakt door een tandheelkundig probleem, zoals een tandvleesontsteking, en adviseren over een behandeling.
